عنوان : مقاله گناه و توبه

فهرست مطالب
مقدمه 4
معني گناه و گوناگون آن 6
واژه هاي بيانگر گناه در قرآن 7
اقسام گناه : 9
ضرورت شناخت گناه 10
گناه چيست؟ 11
علل گناهان چيست؟ 11
علت اصلي گناهان چيست؟ 12
آثار ويرانگر گناه: 13
آثار شوم معنوي گناه: 16
توبه 18
معناي توبه 18
حقيقت توبه 21
تاريخچه توبه 22
مراقب توبه 23
شرايط تماميت توبه 24
موارد عدم پذيرش و قبول توبه: 25
هنگام مرگ 26
مرگ با كفر 27
3 توبه در قيامت 27
توبه مرتد 28
فوايد و ثمرات توبه 29
توبه موجب نزول بركات الهي خواهد شد 30
توبه موجب وورد به بهشت مي شود 31
6- توبه مانع تمايل به انحراف خواهد شد 31

 مقدمه

توبه در علم كلام از جايگاه بلندي برخوردار است زيرا از موضوعات مهم كلام، عقاب و كيفر الهي است ويكي از عوامل بي چون و چرايي است كه موجب بخشيدن گناه و ساقط شدن كيفر الهي مي گردد توبه در فقه نيز از جايگاه خاصي برخوردار است. و مي تواند در تغيير سرنوشت شخص گناهكار نقش بسزائي ايفا نمايد.
انسان با آميختگي دو بعد خود يعني ملكوتي و ناسوتي هميشه در معرض انواع و اقسام آلام، خطرات و لغزشها مي باشد توبه از اموري است كه سهم بسزايي را در سازندگي و رهايي انسان از قيود مادي وارد بطوريكه فيض كاشاني و غزالي توبه را يكي از اركان چهار گانه منجيات قرار داده اند.
هنگامي كه انسان در مبارزه با هواي نفس شكست مي خورد ياس و نا اميدي بر او چيره مي شود و براي هميشه از رستگاري و رسيدن به هدف نااميد مي گردد. انسانها هر چند گناهكار باشند از رحمت خداوند نبايد نا اميد گردند بايد راه نجات را جستجو كنند. راه نجات توبه است توبه با الابواب، رحمت الهي است. اگر اين باب رحمت بسته مي شد آيا هيچگاه افرادي مانند فضيل بن عياض و حربن زيد رياحي كه پس از سالها پرده دري ها او بي حرمتي ها خود را به آن مقام رفيع نائل آيند
يكي از امتيازات اسلام اينست كه هيچ گاه به بن بست نمي رسد و هيچ وقت به تا بعيين خود نمي گويد، تو را نمي پذيرم خداوند سريع الرضا است و زود آشتي مي كند. خداوند منان، بارها و بارها در قرآن كريم بندگان گناهكارش را مورد لطف و محبت قرار داده و آنان را از نااميدي برحذر داشته است. و در سوره زمر مي فرمايد: (بگو اي بندگان من كه بر خود ستم كرده ايد، از رحمت خدا نا اميد نشويد كه همه گناهان را مي آمرزد. بدرستي كه خداوند بسيار آمرزنده و مهربان است  و در آيه ديگر ياس و نااميدي از رحمت خداوند به منزله كفر تلقي شده است: (از رحمت خدا نا اميد نشويد، چرا كه جز قوم كافر از رحمت خدا مايوس نمي گردد.  بحث توبه در جهت نظارت برخود وبازسازي خويشتن است و بر مبناي معيارهاي الهي است و چون توبه از گناه واجب است بايد فورا انجام شود. در اين فصل قبل از پرداختن به مبحث توبه ابتدا مطالبي در مورد گناه مي خوانيد.
اميد است اين تحقيق مايه تحرك و بيداري جوانان وافرادي گردد كه تا بحال به عواقب اعمال بدشان نانديشيد اند و گناهان چشم ودل آنها را گور نموده را از حقيقت بدور مانده اند اميد است خداوند نور اميدش را بر دلمان بتاباند و گناهنمان را با آب توبه شستشو دهد.
مرتض آرمند
دي ماه 84
معني گناه و گوناگون آن
گناه به معني خلاف است و در اسلام هر گونه كاري كه بر خلاف فرمان خدا باشد، گناه است، گناه هر چند كوچك باشد چون نافرماني خداست بزرگ است رسول اكرم در سخني به ابوذر فرمود: (كوچكي گناه را ننگر بلكه آنرا بنگر كه از چه كسي نافرماني مي كني).
واژه هاي بيانگر گناه در قرآن
در زبان قرآن و پيامبر و امامان به واژه هاي مختلف از گناه ياد شده است كه هر كدام گويي بخشي از آثار شوم گناه پرده بر مي دارد و بيانگر گوناگون بودن گناه است واژه هايي كه در قرآن در مورد گناه آمده عبارتند از:
1) ذنب: بر معني دنباله است چون هر عمل اخلاقي يك نوع پيامد و دنباله به عنوان مجازات اخروي يا دنيوي دارد (تكرار 35 بار)
2) معصيت: به معني سر پيچي و خروج از فرمان خدا است و بيانگر آن است كه انسان را مرز بندگي خدا بيرون رفته است (تكرار 33 مرتبه).
3) اثم: به معناي سستي و كندي و واماندن و محروم شدن از پاداشهاست و بيانگر آن است كه در حقيقت گناه كار خود يك فرد وامانده است، مبادا خود را زرنگ پندارد. اين واژه در قرآن 48 بار تكرار شده است.
4) سيئه: به معني كار قبيح و زشت است كه موجب اندرد و نكبت گردد، در برابر حسد كه به معناي سعادت و خوشبختي است اين واژه 165 بار در قرآن آمده است، و كلمه سو نيز از اين واژه گرفته شده كه 44 بار تكرار شده است.
5) جرم: در اصل به معني جدا شدن ميوه از درخت و يا به معني پست است جريمه و جرائم از همين ماده مي باشد. جرم عملي است كه انسان را از حقيقت سعادت تكامل وهدف جدا سازد كه اين واژه 61 بار در قرآن آمده است.
6) حرام: به معني منع و ممنوعيت است لباس احرام لباسي است كه انسان در حج و عمره مي پوشد و از يكسري كارها ممنوع مي شود (تكرار 75).
7) خطيئه: غالبا به معني گناه غير عمومي است و گاهي گناه بزرگ نيز استعمال شده است چنانكه در آيه 8 سوره بقره و 37 سوره الحاقه بر اين مطلب گواه است (تكرار 22)
8) فسق: در اصل به معني خروج هسته خرما از پوست خود مي باشد و بيانگر خروج گناهكار از مدار اطلاعات و بندگي خدا است كه او با گناه خود حريم وحصار فرمان الهي را شكستد و در نتيجه بدون قلعه و حفاظ مانده است(تكرار 53).
9) فساد: به معني خروج از حد اعتدال است كه نتيجه اش تباهي و به هدر رفتن استعدادهاست (تكرار 50)
10) فجور: به معني دريدگي و پاره شدن پرده حيا و آبرو و دين است كه باعث رسوائي خواهد گرديد (تكرار 6).
11) منكر:در اصل از انكار به معني ناآشناست چرا كه گناه به فطرت و عقل سالم هماهنگ ومانوس نيست و عقل و فطرت سالم آنرا زشت و بيگانه مي شمرد (تكرار16)
12) فاحشه: سخن وكار زشتي است كه در زشتي آن ترديدي نيست و به معني كار بسيار زشت و ننگين و نفرت آور به كار مي رود اين واژه 24 بار در قرآن آمده است.
13) خبط: به معني عدم تعادل در نشست و برخاست است گوئي گناهكار يكنوع حركت نامتعادل همراه با سستي و سقوط دارد.
14) شر: به معني هر زشتي است كه نوع مردم از آن نفرت دارند و بر عكس واژه خير به معني كاري است كه نوع مردم آنرا دوست دارند.
15) لمم: به معني نزديك شدن به گناه و به معني اشيا و اندك است و در گناهان صغيره بكار مي رود. (تكرار يك بار در نجم آيه 32).
16) وزر: به معني سنگين است و بيشتر در مورد حمل گناه ديگران به كار مي رود. (تكرار 36).
17) حنس بر وزن جنس در اصل به معني تمايل به باطل و بازخواست آمده است و بيشتر در مورد گناه پيمان شكني و مختلف بعد از تعهد كه از گناهان بزرگ است آمده است.
اين واژه هاي هفده گانه هر كدام بيانگر بخشي از آثار شوم گناه و حاكي از گوناگوني گناه مي باشند و هر يك با پيام مخصوص و هشدار ويژه اي انسانها را از ارتكاب گناه بر حذر مي دارد 
اقسام گناه :
علماي اسلام از قديم گناه را به دو گونه تقسيم نموده اند.
1- گناه كبيره
2- گناهان صغيره اين تقسيم بندي از قرآن در روايات سرچشمه گرفته است براي مثال چند آيه را ذكر مي كنيم.
(اگر از گناهان كبيره اي كه نهي شده ايد اجتناب كنيد گناهان صغيره شما را مي پوشانيم و شما را در جايگاه خوبي قرار مي دهيم. (نسا- 31).
(و نامه اعمال در آنجا گذارده شود گناهكاران را مي بيني كه از آنچه در آنست ترسان و هراسانند و مي گويند اي واي بر ما اين چه كتابي است كه هيچ عمل كوچك بزرگ نيست مگر اينكه آنرا شماره كرده است؟ (كهف-49)
(نيكو كاران كساني هستند كه از گناهان بزرگ و زشتيها جز گناهان كوچك پرهيز مي كنند بي گمان آمرزش پروردگارت وسيع است) (نجم- 32).
(مواهب آخرت جاودانه است براي آنكه از گناهان بزرگ و كارهاي زشت پرهيز مي كنند) (شوري- 37)